IB ESS 6.1 Atmosfere Giriş: Katmanlar, Bileşim ve Greenhouse Effect
Başını kaldırıp gökyüzüne baktığında gördüğün şey aslında yalnızca “hava” değil, Dünya’yı yaşanabilir yapan atmosphere adlı ince bir gaz örtüsü. Kalın bir zırh gibi görünmüyor, ama
Başını kaldırıp gökyüzüne baktığında gördüğün şey aslında yalnızca “hava” değil, Dünya’yı yaşanabilir yapan atmosphere adlı ince bir gaz örtüsü. Kalın bir zırh gibi görünmüyor, ama
Bir tabak yemeğe bakınca sadece lezzeti görürüz, ama IB ESS 5.2’de o tabağın arkasında agriculture and food başlığıyla anlatılan koca bir sistem vardır. Bu ünite,
Toprak deyince akla çoğu zaman “üstüne basılan kahverengi bir şey” geliyor, ama IB ESS 5.1’de anlatılan şey bundan çok daha canlı. Soil, mineral parçacıklar, su,
Musluğu açıp bardağa su doldurduğunda, suyun “temiz” olduğunu otomatik kabul ediyorsun, çünkü gözün berraklığı görüyor. Ama su kirliliği bazen görünmez bir leke gibi davranır, kokmaz,
Denizden gelen bir tabak yemek, sadece “balık” değildir, bir aquatic food production system sonucudur. IB ESS 4.3’te senden beklenen de tam olarak bu bakış açısıdır,
Musluğu açtığında su akıyorsa, suyun “güvende” olduğunu varsaymak kolay. Ama aynı şehirde, hatta aynı mahallede bile bazı evler suya düzenli ulaşamazken, bazıları bahçe sulamasını düşünmeden
Bir musluğu açıp suyun gelmesini “normal” sayıyoruz, ama o suyun arkasında sürekli çalışan bir sistem var. IB ESS 4.1 Water systems, bu sistemi hydrological cycle
Bir ekosistemi, sürekli akan bir nehir gibi düşün, suyun yönünü hafifçe değiştirsen bile aşağıda bambaşka yerleri besler. biodiversity kaybı da buna benzer, tek bir türün
Sabah kahveni düşün, fincandaki tadın arkasında tozlaşma yapan böcekler, toprağı canlı tutan mikroorganizmalar, suyu filtreleyen sulak alanlar var. Hepsi görünmez bir ağ gibi çalışıyor, biz
Bir ormanı düşün, her ağaç aynı tür, aynı boy, aynı yaprak yapısı olsa ne olurdu? İlk hastalık dalgasında ya da sert bir kuraklıkta sistem tek
Kıyıda yürürken bir anda yosunların bittiğini, midyelerin başladığını fark ettin mi, ya da dağa çıktıkça ormanın yerini çalılığa, sonra da alçak otlara bıraktığını? Bu gözlemler,
Bir bölgeye ilk kez gittiğinde, oranın “havasını” birkaç günde anlarsın, peki “iklimini” anlayabilir misin? IB ESS 2.4’te amaç tam da bu farkı kurmak, climate (uzun