IB Ekonomi Extended Essay, öğrencilerin ekonomi alanında bağımsız ve ciddi bir araştırma yapmasına olanak tanıyan IB Diploma Programı’nın temel ayağıdır. Bu süreçte öğrenciler, ekonomik kavramları gerçek yaşamdan örneklerle birleştirir ve güçlü yazma becerileri kazanır. Kendi alanında bir konuyu seçip derinlemesine incelemek, üniversiteye geçişte araştırma ve raporlama konusunda öğrencileri ileriye taşır. Bu yazıda, IB Ekonomi EE’nin size neler kazandırdığını, pratik hazırlık ipuçlarını ve özgün araştırma sorusu örneklerini bulabilirsiniz.
IB Ekonomi Extended Essay (EE) yazımında başarı, planlı ve disiplinli ilerlemeden geçiyor. Her aşama için açık adımlar belirlemek, işi hem kolaylaştırır hem de stresinizi azaltır. Araştırma soru formülasyonundan veri toplama, kaynak kullanımından son formatlamaya kadar süreç bir bütün halinde takip edilmeli. Zamanınızı akıllıca yönetmek ve her aşamayı sağlam temellerle tamamlamak, sonunda ortaya doyurucu ve yüksek puan alacak bir çalışma çıkarır.
Ekonomi EE için seçilecek konu, özgün ve uygulanabilir olmalı. Yani hem gerçek dünyayla bağlantılı, hem de yeterince daraltılmış bir başlık belirlenmeli. Bunun için aşağıdaki maddelere dikkat edin:
İyi bir araştırma sorusunun kriterleri:
Örnek: “İstanbul’daki toplu taşıma ücretlerinin talep esnekliği üzerindeki etkisi nedir?”
Daha fazla örnek ve tavsiye için IB Extended Essay Nasıl Yazılır rehberine göz atabilirsiniz.
Doğru kaynaklara ulaşmak, başarılı bir essay için çok önemli. Akademik dergiler, ekonomi kitapları, güvenilir veri tabanları ve güncel raporları mutlaka kullanın. Güvenilir akademik kaynak bulma yolları:
Literatür taramasında dikkat edilmesi gerekenler:
İpucu: Her kaynağa ulaşmayı beklemeyin, verimli bulduklarınıza odaklanın ve zamanı iyi kullanın.
Ekonomi EE’de veriler genellikle ikiye ayrılır: birincil (primary) ve ikincil (secondary) veriler. Her ikisini de kullanmak essay’inizi güçlendirir.
Birincil veri toplama yolları:
Avantajları:
Sınırlılıkları:
İkincil veri toplama yolları:
Avantajları:
Sınırlılıkları:
Veri toplama konusunda detaylı bilgiye Economics for the IB Diploma Extended Essay dokümanından ulaşabilirsiniz.
Yazım sürecinde yapısal bir plan hazırlamak, hem içeriği akıcı tutar hem de IB standartlarına uyumu kolaylaştırır. Ekonomi EE’de klasik yapı şöyledir:
Formatlama için hatırlatmalar:
İyi bir EE sadece bilgi toplamakla değil, bilgiyi etik şekilde kullanmakla da ölçülür. Her kaynağı doğru biçimde alıntılamak gerekir.
Kullanılan başlıca alıntılama stilleri şunlardır:
Hangi stili kullanacağınızı baştan belirleyin ve tüm kaynaklarınızda aynı sistemi sürdürün. En önemlisi, intihalden kaçının. Yani başkalarının düşünce ve verilerini, kaynak göstermeden kullanmayın. Kaynak belirtmek hem etik hem de akademik zorunluluktur.
Etik yazım pratikleri, akademik hayatınızın temelini oluşturur. Şüpheye düştüğünüz anda mutlaka öğretmeninizden veya kütüphanecinizden yardım alın. Yararlı bir kaynak için Extended Essay The Basics rehberinden de faydalanabilirsiniz.
Bu aşamalar arasında düzenli olarak ilerlemek ve zaman planlaması yapmak, yazım sürecinin motivasyonunu ve kalitesini yükseltir. Baştan sona bir “yol haritası” oluşturmak, son aşamada büyük kolaylık sağlar.
Ekonomide doğru araştırma sorusu, yazının yüzde ellisini başarıya ulaştırır. Seçilen soru, hem güncel hem de derinlikli olursa çalışmanız gerçek bir fark yaratır ve öğretmenlerin ilgisini çeker. Bu nedenle IB Ekonomi EE için aşağıda yer alan sorular piyasadaki gerçek sorunların peşine düşer, farklı ekonomik temalara göre çeşitlilik sunar. Her birinin hemen yanında hangi yoldan ilerlemeniz gerektiğine dair kısa bir açıklama bulacaksınız. İlgi alanınızı ya da yerel ekonominizi düşünerek yola çıkabilirsiniz.
Mikroekonomi, bireylerin ve işletmelerin kararlarını inceleyerek pazardaki etkileşimlere bakar. Aşağıdaki araştırma soruları, IB Ekonomi EE’niz için somut örnekler sunar:
Makroekonomi, ülkelerin veya toplulukların genel ekonomik dinamiklerini mercek altına alır. Daha geniş perspektife sahip çalışmak isteyenler için: 6. Türkiye’de asgari ücret artışı işsizlik oranlarını nasıl etkiledi?
Yıllara göre iş gücü piyasası verilerini inceleyin. 7. Son üç yılda döviz kurlarındaki dalgalanma, ithalat ve ihracat dengesine ne tür bir yansıma yaptı?
TÜİK ve Merkez Bankası verileriyle çalışın. 8. COVID-19 sonrası uygulanan teşvik paketlerinin küçük işletmeler üzerindeki etkisi nedir?
Uygulama öncesi ve sonrası dönemi, finansal göstergelerle analiz edin. 9. İnşaat sektörünün büyümesi, şehirde konut fiyatlarını nasıl şekillendirdi?
Konut piyasası verileriyle fiyat hareketlerini değerlendirin. 10. Yerel yönetimlerin yeşil enerji yatırımları, bölgede istihdamı artırdı mı?
Projelerin sonuçlarını ve istihdam verilerini analiz edin.
Küresel ilişkiler ve ülkeler arası ticaret, IB Ekonomi’de oldukça popülerdir: 11. AB’nin uyguladığı tarım sübvansiyonları, Türkiye’de yerli üreticileri nasıl etkiliyor?
İhracat-ithalat dengesini ve fiyatları karşılaştırın. 12. Ülkeler arası serbest ticaret anlaşmaları, yerel tekstil sektörlerini nasıl etkiliyor?
Tarife değişikliklerinden önce ve sonra pazar paylarını analiz edin. 13. Çin’in ucuz ithalatı, bölgesel elektronik üreticilerini nasıl etkiledi?
Rekabetçi fiyatlarla baş etme yöntemlerini araştırın.
Toplumsal gelişmişlik ve gelir dağılımı bu başlık altında öne çıkar: 14. Şehirde yapılan yeni altyapı yatırımları, işsizliği azaltmada etkili oldu mu?
Altyapı proje dönemlerini ve işsizlik verilerini inceleyin. 15. Mikro kredi uygulamaları, kadın girişimciliğinin artmasına katkı sağladı mı?
Mikro kredi alan kadınların iş gelişim örneklerini değerlendirin. 16. İstanbul’daki bölgesel gelir eşitsizliğini, konut fiyatları üzerinden nasıl ölçmek mümkün?
Farklı semtlerde konut fiyatları ve hane gelirleri üzerinde çalışma yapın.
Ekonomik modellerin dışında insan psikolojisi ve güncel trendler de etkili. 17. Pandemi sonrası çevrim içi alışveriş alışkanlıkları market harcamalarını nasıl değiştirdi?
Online ve fiziksel mağaza harcamalarını karşılaştırın. 18. Öğrencilerin yemek tercihlerinde menüdeki fiyatların etkisi nedir?
Okul kantinlerinde fiyat değişimleriyle öğrenci seçimlerini analiz edin. 19. Sosyal medya reklamlarının, yerel butik mağazaların satışlarına etkisi nasıl oluyor?
Reklam sonrası döneme ait satış verilerini inceleyin. 20. Çevre dostu ürün tercihinde fiyat faktörü ne kadar belirleyici?
Anketlerle tüketici algısını değerlendirin ve fiyat duyarlılığını ölçün.
Bu öneriler sizin için iyi bir çıkış noktasıdır ve hepsi IB standartlarına uygundur. Daha fazla örnek görmek istiyorsanız, IB Extended Essay araştırma soruları örnekleri incelemeniz güçlü bir vizyon kazandırır. Ayrıca, yazınızda hangi adımları takip edeceğiniz konusunda detaylı anlatımlar için IB EE: Extended Essay Nasıl Yazılır rehberi de yardımcı olabilir.
Unutmayın, odaklanmış bir soru ve doğru veriyle yola çıktığınızda, IB Ekonomi Extended Essay sadece bir mecburiyet olmaktan çıkar, sizi öne çıkaran bir başarıya dönüşür.
IB Ekonomi Extended Essay yazarken öğrenciler çok sık benzer hatalara düşüyor. En yaygın problemler arasında konunun fazla geniş olması, kaynak eksikliği, derin analiz yerine yüzeysel yorumlardan oluşan sonuçlar ve düzensiz iş takibi var. Birazdan bu tuzaklara karşı pratik önerileri paylaşacağım. Ayrıca etkili bir çalışma ortaya koymak için iki kritik stratejiye odaklanacağız: Denetmen ile etkili iletişim ve zamanı verimli yönetmek.
Birçok öğrenci, denetmeni sadece zorunlu buluşmalarda fikir almak veya hazır bir bölümü kontrol ettirmek için kullanıyor. Oysa denetmen, yolun başından sonuna dek en güçlü destek kaynağın. Onun deneyimi hem alan bilgisinden hem de IB kazanımlarını bilen biri olmasından kaynaklanır.
Etkili iletişim için;
Denetmenle güçlü bir iletişim, hem teknik hataları azaltır hem de motivasyonu korur. IB’nin resmi önerilerine Extended Essay: Advice (and Warnings) from the IB sayfasından ulaşabilirsin.
IB Ekonomi EE’de yanlış zaman yönetimi ciddi bir sorun. Son günü beklemek hem kaliteyi düşürür hem de gereksiz stres yaratır. Oysa küçük adımlarla ilerlemek, işi kolaylaştırır.
Başarılı zaman yönetimi için şu adımları izleyebilirsin:
Bu parçalı strateji hem işini sadeleştirir hem planından sapmanı önler. IB EE yazımında sık yapılan hataları ve alınabilecek önlemleri IB EE: 3 Common Mistakes To Avoid While Writing Your … yazısında da bulabilirsin.
Kısacası, başarılı bir IB Ekonomi EE için en önemli iki anahtar var: Denetmen ile güçlü iletişim ve adım adım, planlı çalışma. Bunu sağladığında, çoğu öğrencinin yolunu tıkayan hatalardan uzak durursun ve çalışmanı güvenle tamamlarsın.
IB Ekonomi Extended Essay’de yüksek başarı, sadece iyi bir konu seçmekten ibaret değil. Senin araştırmanı değerlendiren öğretmenler, belirli kriterler üzerinden puan veriyor. Yani, ne kadar doğru ve etkili yazarsan yaz, süreci IB’nin değerlendirme ölçütlerine uygun yürütemezsen puanlar düşebilir. İşte hem değerlendirme mantığını anlamak hem de adım adım yüksek puana ulaşmak için bilmen gerekenler.
Ekonomi EE, toplamda 34 puan üzerinden değerlendirilir ve kriterler beş ana başlıkta toplanır. Her biri, senin araştırmana farklı bir açıdan bakarak puan verir:
Bu başlıklarla ilgili detaylı açıklamayı IB Extended Essay değerlendirme kriterleri rehberi üzerinden net olarak görebilirsin. Burada önemli olan, kriterleri sadece okumak değil, her bölüm bitiminde yazdıklarını bu ölçütlere göre kontrol etmek.
Burada senden beklenen, araştırma sorununun açık ve net olması, konunun iyi sınırlandırılmasıdır. Veri toplama yolunu, sınırlarını ve nedenlerini açıkça anlatmalısın.
Yüksek puan için:
Sadece tanım vermek yetmez. Ekonomik teorileri ve kavramları, araştırma soruna uygun şekilde kullanmalısın.
Yüksek puan için:
En yüksek puan burada. Sadece grafik ve tablo kullanmak yok, yorumlamak zorundasın. Farklı veri ve görüşleri karşılaştır, çıkarımlarını destekle.
Yüksek puan için:
Yazının düzeni, dilin akıcılığı ve tabloların uygun kullanımı burada önemli. Okuyucunun hiçbir yerde takılmaması gerekir.
Yüksek puan için:
Bu kısımda süreç boyunca nasıl düşünüp neyi, neden değiştirdiğini göstermen istenir. Refleksiyon (Reflection) paragrafları ile “Neden bu veriyi seçtim?” gibi iç motivasyonunu gösterebilirsin.
Yüksek puan için:
Bunu bir yol haritası gibi düşün. Her kritere uygun yazdıkça puanların da artar.
Detaylı güncel bilgiler ve resmi IB kaynakları için IB Extended Essay sayfası çok işine yarayacak.
Her adımda kendi yazını sadeleştir, örneklerle güçlendir ve bol bol yansıtmayı unutma. Kriterleri içselleştirirsen, yüksek puan çok daha yakın olur!
IB Ekonomi Extended Essay’inizi tamamladınız ve artık teslim zamanı yaklaştı. Bu noktada asıl farkı yaratan ise, son kontrollerde göstereceğiniz titizlik oluyor. İçeriğiniz ne kadar güçlü olursa olsun, format ve teknik hatalar gözünüzden kaçarsa puanlarınız düşebilir. Şimdi teslim öncesi adım adım nelere bakmanız gerektiğini ve işi nasıl bitirmenin en doğru yollarını anlatacağım.
Extended Essay’in teslim formatı net olarak belirlenir ve bu kurallar dışına çıkmak riskli olabilir. Kontrol listenizi gözden geçirin:
Bu adımlar, hem okunabilirliği artırır hem de resmi beklentileri karşılar. IB tarafından açıklanan resmi format ayrıntılarını Extended essay – International Baccalaureate® adresinde bulabilirsiniz.
İçeriğinizin teknik hataları kadar, mantıksal bütünlüğü de önemli. Son okumada dikkat etmeniz gerekenler:
Kendi yazınızı başka bir gözle okuyun ya da kısa bir süre dinlendirip tekrar dönün. Kısa cümlelerle, sade ve yalın bir dil kullanıp kullanmadığınıza özellikle bakın.
Kaynak kullanımı IB için çok hassas bir konu. Teslimden önce mutlaka şunlara bakın:
Bu aşamada küçük bir hata bile intihal riskini doğurabilir. IB’nin beklentilerini tekrar gözden geçirmek için The IB Extended Essay Guide: Topics, Process, and Grading rehberine de göz atabilirsiniz.
Teslim sırasında karşılaşılacak teknik aksaklıkları engellemek için aşağıdaki son adımları atlamayın:
Bu final adımlar, essay’inizin kaybolmasını, yanlış formatta teslim edilmesini veya gereksiz teknik hata puanı almanızı engeller. Detaylı bir zaman çizelgesi için How to Complete Your IB Extended Essay: A Step-by-Step Timeline yazısı pratik rehberler sunuyor.
Son kontrollerinizi yaparken özen gösterirseniz, tüm emeğinizin karşılığını alacak temiz ve eksiksiz bir çalışma teslim etmiş olursunuz.
Kendi yolunu çizmek ve IB Ekonomi Extended Essay’i güçlü şekilde bitirmek, sadece akademik bir zorunluluk değil, aynı zamanda gelecekteki başarıların için değerli bir deneyim sunar. Bu süreçte temel adımlar net: Doğru konu seçmek, araştırma sorunu netleştirmek, veriyle çalışmak ve zamanını iyi yönetmek.
Karşılaştığın zorluklar aslında gelişiminin parçası. Her adımı biraz daha deneyim kazanarak atıyorsun. Yazdıkça ekonomiyi daha iyi anlayacak, kendine olan güvenini artıracaksın.
Unutma, önemli olan mükemmeliyet değil, sürekli ilerleme ve merakını canlı tutmak. Başarıya giden yolda cesur ol, fikirlerini savun ve yardım istemekten çekinme.
Sen de deneyimlerini veya önerilerini aşağıda paylaşabilirsin. Yazını bitirirken gösterdiğin emek için kendinle gurur duy. Yeni projelerde ve hedeflerde buluşmak üzere, bol şans!
Her IB Ekonomi öğrencisinin karşısına çıkan IA, diploma yolculuğunda önemli bir adım. IA, gerçek hayattan güncel ekonomik sorunları analiz ederek teorik bilgini pratiğe döktüğün kısa
IB Psikoloji IA, sadece ders başarısı için değil, bilimsel düşünme ve araştırma alışkanlığı kazandırmak için önem taşır. Öğrenciler için bu süreç, bağımsız bir araştırmayı planlama,
IB Kimya IA, diploma puanınızın yüzde 20’sini belirliyor ve sizi üniversiteye hazırlayan uygulamalı bir proje fırsatı sunuyor. Burada kendi ilginize göre bir araştırma sorusu seçip,
IB Matematik IA, öğrencilerin matematiği gerçek hayata nasıl uyguladıklarını gösterdikleri en önemli bölümlerden biri. Son değerlendirme notunun yüzde 20’sini oluşturduğu için sadece bir ödev olarak
IB Biyoloji Internal Assessment (IA), diploma notunun yüzde 20’sini belirliyor ve seni bağımsız bir araştırmacıya dönüştürüyor. Kendi sorunu seçmek, deney tasarlamak ve bulgularını değerlendirmek sadece
IB Fizik IA, IB diplomasının en önemli kısımlarından biri sayılır. Bu proje, öğrencinin fizik bilgisiyle gerçek dünya arasında bağ kurmasını, bilimsel düşünme alışkanlığı kazanmasını sağlar.
IB Dünya Tarihi IA, öğrenciler için sıradan bir ödevden çok daha fazlası. Kendi seçtiğin bir tarihi olayı ya da temayı derinlemesine inceleyerek hem araştırma hem
Dünya siyaseti üzerine düşünmek, artık sadece haberlere bakmakla kalmıyor. IB Global Politics IA, her öğrencinin kendi seçtiği bir siyasi meseleyi hem yakından takip etmesini hem
20. Yüzyılda Türkiye IB TITC iç değerlendirme (IA) süreci, öğrencilerin sadece bilgi toplayan değil, aynı zamanda soran, eleştiren ve çözüm arayan aktif araştırmacılara dönüşmesini hedefler.
IB Felsefe İç Değerlendirme (IA), hem öğrencilerin felsefi düşünme becerilerini hem de analitik yazma yeteneklerini sergilediği kısa ama etkili bir aşamadır. Kendi seçtiğin bir felsefi