IB Diploma Programme içinde grup 3 dersi seçerken kafanın karışması çok normal.
Özellikle hem iş dünyası hem ekonomiyle ilgileniyorsan, IB Business Management ile IB Economics arasında kalmak neredeyse garanti gibi.
Bu yazıda “hangisi daha kolay” ya da “hangisi daha prestijli” sorularına takılıp kalmak yerine, hangisinin sana daha uygun olduğunu anlamana yardım edeceğim.
İki ders de saygın, üniversiteler tarafından tanınıyor ve iş dünyasıyla güçlü bağlantılara sahip, ama odakları, beceri setleri ve değerlendirme tarzları ciddi şekilde farklı.
Hazırsan, önce kendine bakarak başlaman gereken yerden gidelim.
Kararı sadece “hangi dersten 7 almak daha kolay” seviyesine indirgersen, büyük ihtimalle pişman olursun.
Çünkü IB’de sevmediğin bir derse iki yıl boyunca katlanmak, nottan bile daha yorucu olabilir.
Bu noktada kendine sorman gereken üç ana şey var:
Ne tür problemlerden keyif alıyorsun, matematikle aran nasıl, yazı yazma ve yorumlama becerin hangi yapıya daha uygun.
Detaylarını aşağıdaki alt başlıklarda açalım.
Kendini şu sahnelerden hangisine daha yakın hissediyorsun, bir düşün.
Birinci profil:
Gerçek şirket hikâyelerine bayılıyorsun, bir markanın neden başarılı olduğunu analiz etmeyi seviyorsun, pazarlama kampanyaları ilgini çekiyor, “Bu şirket neden böyle bir strateji seçti?” sorusunu merakla düşünüyorsun. Liderlik, insan yönetimi, girişimcilik hikâyeleri sana keyif veriyor.
Bu profil, IB Business Management ile neredeyse bire bir örtüşüyor.
Dersin içinde business organization, human resources, marketing, finance and accounting, operations management gibi konular var ve bunların hepsi gerçek şirket örnekleriyle işleniyor.
İkinci profil:
Veri, grafik, model kurma, ülkeler arası ekonomik karşılaştırmalar, hükümet politikalarının etkisini tartışma seni daha çok çekiyor. “Faiz oranı artarsa ne olur, işsizlik neden yükselir, enflasyon nasıl kontrol edilir?” gibi soruları düşünmeyi seviyorsun.
Bu profil ise doğrudan IB Economics ile eşleşiyor.
Microeconomics, macroeconomics, international economics ve development economics üzerinden daha soyut, model tabanlı problemlerle uğraşıyorsun.
Hangisine daha çok “evet bu tam benlik” dedin, bunu not et; yazının geri kalanında işine çok yarayacak.
IB Economics, özellikle Higher Level seviyesinde, daha fazla matematiksel düşünme gerektiriyor.
Sürekli integral çözeceksin gibi bir tablo yok, ama grafik okuma, yüzde değişim hesaplama, elasticities, indexler, biraz da abstract thinking günlük hayatın parçası oluyor.
Standard Level’da bile:
IB Business Management içinde de numbers hiç yok değil.
Financial ratios, budget, cost-revenue analizleri gibi başlıklarda sayılarla çalışıyorsun, fakat burada asıl ağırlık yorum ve karar verme tarafında.
Yani “Bu ratio ne anlama geliyor, bu şirket için neyi gösteriyor?” gibi sorular daha önemli.
Kendine dürüstçe sor:
Matematik güvenin yüksek ve modellere mesafeli değilsen Economics HL senin için daha doğal gelebilir.
Matematikten nefret etmiyorsun ama sayılardan çok insan davranışı ve şirket stratejilerine ilgi duyuyorsan, Business Management seni daha az yıpratabilir.
Her iki derste de essay yazıyorsun, ama yapıları farklı.
IB Economics essayleri:
IB Business Management yazıları:
Bugüne kadar yazdığın kompozisyonları düşün.
Teoriyi parça parça açıklayıp şema çizmeyi mi daha rahat yapıyorsun, yoksa gerçek bir durum üzerinden “Bu durumda en mantıklı yol nedir?” diye tartmayı mı seviyorsun?
Buradaki hislerin, iki ders arasında ciddi bir ipucu verecek.
Artık hangi tipe yakın olduğunu az çok hissettin, şimdi iki dersi içerik, beceri, zorluk ve assessment yapısı açısından yan yana koyalım.
IB Economics, ekonomiyi büyük bir sistem gibi ele alıyor.
Müfredat kabaca dört ana parçadan oluşuyor:
Burada daha çok “ülkeler, piyasalar, hükümetler” ile uğraşıyorsun.
IB Business Management ise tek tek ekonomileri değil, tek tek işletmeleri merkez alıyor.
Konular arasında:
Kısaca özetlemek gerekirse, Economics daha teorik ve model temelli, Business Management daha pratik ve business case odaklı bir yapıya sahip.
IB Economics sana şu alanlarda güç kazandırıyor:
Bu beceriler, ileride economics, finance, data science, public policy gibi bölümlere gitmek istersen çok işine yarıyor.
Örneğin ekonomik model kurma ve yorumlama, üniversitedeki introductory economics derslerinde sana net bir avantaj sağlar.
IB Business Management ise daha çok:
gibi becerileri besliyor.
Gerçek şirketler üzerine düşündüğün için, üniversitede business, management ya da marketing okurken “bu terimi ben IB’de görmüştüm” hissini çok yaşıyorsun.
Her iki ders de CV’de güzel duruyor, ama gösterdikleri “karakter” biraz farklı; biri seni daha çok analist tarafına, diğeri daha çok yönetim ve uygulama tarafına yakınlaştırıyor.
Genel öğrenci algısına baktığında, IB Economics HL çoğu zaman daha zor hissedilen bir ders.
Bunun nedeni:
IB Business Management ise içerik olarak birçok öğrencinin daha ulaşılabilir bulduğu bir ders.
Ancak yüksek not için:
“Grade Boundary” dediğimiz şey, kabaca 7, 6, 5 gibi notlar için gereken yaklaşık puan aralığı.
Örneğin Economics’te 7 alman için, sınav ve Internal Assessment toplamında belli bir yüzdeye yakın performans göstermen bekleniyor, Business Management için de aynı mantık geçerli, fakat net rakamlar her sınav oturumunda değişiyor.
Çalışma disiplinin güçlüyse ve abstract theory seni çok yormuyorsa Economics, “okuyup yorumlama, örneklerle tartışma” yönün ağır basıyorsa Business Management puan açısından daha güvenli hissedebilir.
IB Economics assessment yapısı:
Yani haber okuma, teori ile ilişkilendirme ve grafikle destekleme günlük rutinin oluyor.
IB Business Management assessment yapısı:
İnsanlarla konuşmayı, proje yönetmeyi, gerçek şirketler hakkında araştırma yapmayı seviyorsan Business Management IA sana daha çekici gelebilir.
Daha çok yalnız çalışıp makale ve veri üzerinden düşünmeyi seviyorsan Economics IA yapısı sana daha doğal gelebilir.
Bu seçimi yaparken sadece IB’deki iki yılı değil, sonrasını da hesaba katman akıllıca olur.
Economics, finance, public policy, data science gibi alanlara gitmek istiyorsan, birçok top university için IB Economics, iyi bir sinyal veriyor.
Bazı üniversiteler, economics veya quantitative finance gibi bölümlerde özellikle Economics HL görmüş olmanı tercih edebiliyor.
Örneğin University of Michigan’ın IB credit sayfasında, Economics HL için economics ders kredisi verdiğini görebilirsin:
University of Michigan IB Guidelines
Business, management, marketing, entrepreneurship gibi alanlara yönelmek istiyorsan, hem IB Economics hem IB Business Management genelde kabul görüyor.
Fakat Business Management, iş dünyasının günlük dili ve kavramlarına daha yakın durduğu için, üniversitedeki giriş derslerini kafanda canlandırmanı kolaylaştırabilir.
Bazı üniversiteler IB derslerinden kredi de verebiliyor.
Örneğin UCLA, HL seviyesindeki bazı IB dersleri için kredi tanıyor:
UCLA International Baccalaureate Credit
IB Economics daha çok şu rollerle bağlantılı:
IB Business Management ise:
Yine de unutma, IB’de aldığın tek bir ders kariyerini yüzde yüz belirlemiyor.
Ama doğru ders, üniversitede seçtiğin major ve ilk stajlarında sana güçlü bir başlangıç sağlayabilir.
Extended Essay planların, ders seçiminle çok bağlantılı.
TOK tarafında da Economics, “How do we know in economics?” gibi sorular üzerinden model varsayımları, data kalitesi ve insan davranışı tartışmalarına kapı açıyor.
Business Management ise etik, liderlik, kültür ve decision-making süreçleriyle TOK bağlantısı kurmana yardım ediyor.
Ayrıca aldığın diğer HL derslerini, toplam workload’ını ve stres seviyeni de hesaba katman gerekiyor.
Zaten HL Math, HL Physics gibi ağır derslerin varsa, üstüne Economics HL eklemek seni zorlayabilir; bazı öğrenciler bu durumda Business Management’i daha dengeli buluyor.
Şimdi bu bilgileri pratik bir karar sürecine dönüştürelim.
Math notlarına, önceki yıllardaki performansına ve problem çözme hızına bak.
Economics HL için, net bir quantitative base çok iş görüyor; grafikler, hesaplamalar ve abstract thinking burada seni her gün bekliyor.
SL için bile, en azından basit hesaplamalardan korkmuyor olman önemli.
Business Management’te daha az formal math var ama bol reading ve writing seni bekliyor.
Yazı yazmaktan kaçan, uzun case okumayı sevmeyen öğrenciler de bu derste zorlanabiliyor.
Okulunun paylaştığı subject guide özetlerine ve sample exam questions örneklerine mutlaka bak.
Bazı universities, IB hakkında genel bilgiler verdiği sayfalarda da ders isimlerini ve benzer içerikleri listeliyor, örneğin North Carolina State University’nin IB credit sayfası gibi:
NC State International Baccalaureate Credit
Her soruya bakarken kendine şu soruyu sor:
“Bu tarz bir soruyu çözmek bana zevk verir miydi, yoksa ilk dakikada sıkılır mıydım?”
Verdiğin dürüst cevap, ders seçimini çok netleştirebilir.
Aynı ders, farklı okullarda tamamen başka bir deneyime dönüşebiliyor.
Economics teacher, teoriyi basitleştirip grafiklerle anlatma konusunda iyiyse, ders çok akıcı geliyor; iyi explanation yoksa, konu başlıkları hızla üst üste birikiyor.
Business Management teacher için de aynı şey geçerli.
Bol case study biriktiren, gerçek şirketlerle bağlantı kuran bir öğretmenle ders çok daha canlı geçerken, sadece kitaptan okunan bir ders seni sıkabilir.
Üst sınıflardan feedback almak, school counselor ile konuşmak, hatta öğretmenle kısa bir görüşme yapmak seçim sürecinde sana gerçekçi bilgi kazandırır.
Seçtiğin diğer HL derslerine bir bak.
Bazı öğrenciler, çok yoğun STEM kombinasyonlarının yanına Business Management ekleyerek daha dengeli bir program kurduklarını söylüyor.
Yine de Business Management’i de “kolay ders” diye hafife almamak lazım; düzenli reading, yazı pratiği ve IA için zaman ayırmak şart.
Timetable’ını ve mental health tarafını da düşün; iki yıl boyunca sürdürebileceğin gerçekçi bir kombinasyon seçmeye çalış.
Bu noktada, bazı üniversitelerin business programları için hangi derslerden kredi verdiğini incelemek de fikir verebilir.
Örneğin Penn State’in business management programı admission requirements sayfasına göz atabilirsin:
Penn State Management and Marketing Admission Requirements
Kendine şöyle sorular sor:
Seçtiği derse gerçekten ilgi duyan öğrenciler, Internal Assessment sürecinde ve exam döneminde çok daha az zorlanıyor.
Kararın yüzde yüz mükemmel olmak zorunda değil, ama bilinçli verirsen pişman olma riskin ciddi şekilde azalır.
IB sonrası için de hangi dersin sana somut fayda getireceğini görmek istersen, üniversitelerin IB exam kredi sayfalarına bakabilirsin.
Örneğin Indiana University, hangi IB HL sınavlarından kaç kredi verdiğini açıkça listeliyor:
Indiana University IB Exams Credit
Toparlarsak, IB Economics daha teorik ve data odaklı, ekonomileri ve politikaları büyük resimde anlamaya çalıştıran bir ders.
IB Business Management ise daha pratik, şirket düzeyinde kararlar ve business case’ler üzerinden ilerleyen, insan ve strateji tarafını ön plana çıkaran bir yapı sunuyor.
En önemli iki adım şunlar:
Kendini iyi tanımak ve gerçek ders içeriklerine, past exam questions örneklerine ciddi şekilde bakmak.
Bunu yaptığında, hangi derste iki yıl boyunca daha az zorlanacağını ve daha çok keyif alacağını çok daha net görürsün.
Hangi dersi seçersen seç, planlı çalışma, iyi not tutma, bol soru çözme ve zamanında yardım isteme ile 6–7 bandına yaklaşmak kesinlikle mümkün.
Gerekirse school counselor, subject teacher ya da üst sınıflarla konuş, ayrıca .edu uzantılı üniversite sayfalarındaki programme requirements ve IB credit bölümlerine göz atarak kararını daha da sağlamlaştır.
Sonuçta bu senin IB yolculuğun; doğru bilgi, biraz cesaret ve kendi merakına güvenmen, seni en uygun derse götürecek.
IB Environmental Systems and Societies (ESS) dersinde “Ecology” ünitesine girdiğinde, karşına tekrar tekrar aynı iki kavram çıkıyor: energy flow (enerji akışı) ve food web (besin
ESS HL seçtiysen ve 2026 first assessment grubundaysan, muhtemelen kafanda aynı soru dönüp duruyor: International environmental law lensini gerçekten bilmek zorunda mıyım, yoksa bu daha
IB Environmental Systems and Societies öğrencisiysen, Internal Assessment yazarken en çok gerilim yaratan bölümler genelde Conclusion ve evaluation kısmı olur, çünkü burada research question’a gerçekten
Bir ormandan geçen yeni bir yolun, sadece birkaç ağacı değil, koca bir ecosystemi (ekosistem, canlılar ve yaşam ortamlarının oluşturduğu sistem) değiştirdiğini hayal et. IB Environmental
Aydınlanma’yı (Enlightenment) kafanda sadece filozof isimleri ve kalın kitaplar olarak mı tutuyorsun, yoksa devrimlerin arka planındaki görünmez motor gibi mi düşünüyorsun? IB History içinde Enlightenment
Bir tarih sınavında karşına uzun bir metin, bir karikatür ya da propaganda posteri geldiğinde, beynin kısa süreliğine kilitleniyor mu? Aslında bu kaynakların çoğu, IB History
Bir an için, Rönesans öncesi bir manastırın sessiz kütüphanesinde olduğunuzu hayal edin. Masada tek bir İncil var, başında da günlerce, aylarca satır yazan bir kâtip.
Industrial Revolution konusuna çalışırken, kafanın biraz karışması çok normal, çünkü bu dönem hem ekonomik hem sosyal anlamda çok katmanlı bir dönüşümü anlatır ve IB History
Nelson Mandela adı, IB History öğrencileri için sadece ünlü bir siyasetçiyi değil, apartheid (ırksal ayrımcılığa dayalı resmî rejim), insan hakları mücadelesini ve reconciliation (uzlaşma) fikrini
IB History dersi, bol içerikli syllabusı, yoğun exam yapısı ve her kâğıtta zorlayan essay sorularıyla pek çok IB öğrencisi için en stresli derslerden biri olur.